Nowa uchwała o składkach członkowskich i sposobie ich zbierania pozbawiła od 1 października br. możliwości pobierania opłat. Zarówno Komendy Chorągwi jak i Główna Kwatera nie mogą zbierać opłat za obsługę działalności hufców, drużyn, gromad, kręgów i innych jednostek organizacyjnych. Składki członkowskie stały się więc znaczącym składnikiem finansów całego Związku Harcerstwa Polskiego.
W praktyce wygląda to tak, że 6 złotych miesięcznie od każdego członka naszej organizacji będzie trafiać do Komendy Chorągwi i z tej kwoty 2 złote do Głównej Kwatery ZHP. Środki te są niezbędne, by Związek mógł prawidłowo funkcjonować, by spełniał standardy organizacji pozarządowej i jednocześnie organizacji pożytku publicznego. Ze składek pokrywane są koszty siedzib, płace dla pracowników księgowych i administracyjnych, koszty działania władz statutowych zarówno na szczeblu Chorągwi jak i centralnym. Składki też są przekazywane do międzynarodowych organizacji skautowych, których ZHP jest członkiem.
Budżety na szczeblu centralnym i chorągwianym oparte są na składkach, ponieważ obecnie wszelkie wpływy (dotacje, darowizny, 1%, zbiórki publiczne i inne) służą realizacji konkretnych projektów, a przede wszystkim realizacji zadań pożytku publicznego. Chcąc podejmować te zadania, musimy zachować wspólnotę organizacji poprzez struktury organizacyjne, które właśnie potrzebują składek, by mogły właściwie funkcjonować.
W zasadzie można by na tym zakończyć, ale najważniejszym jest, by tę wiedzę mieli wszyscy członkowie naszego Związku. Dlatego właśnie tak ważną sprawą jest świadomość – zwłaszcza wśród drużynowych, którzy składki zbierają – że dzięki tym składkom nasza organizacja może tak naprawdę, istnieć.
A więc jeszcze raz – dlaczego zbieramy składki? I tu podzielę się informacjami, które już zostały niejednokrotnie powiedziane i napisane.
Pierwszym i chyba najważniejszym powodem są względy ekonomiczne. Składki, jak wspomniałem powyżej, są podstawowym źródłem wpływów i fundamentem budżetów jednostek ZHP. Bez nich zachwiana zostałaby płynność finansowa ZHP, trudniejsze byłoby np. zdobywanie dotacji i grantów, nie mówiąc już o utrzymywaniu statusu organizacji pożytku publicznego, dzięki czemu mamy możliwość zbierania środków z akcji „1%”.
Drugim, nie mniej ważnym powodem, jest budowanie współodpowiedzialności członków za cały ZHP. Niezwykle istotnym jest, by nawet najmłodsi nasi harcerze wiedzieli, że dzięki ich składkom nasz Związek może istnieć i funkcjonować i że jest to „Nasz Związek”, że wszyscy – najstarsi i najmłodsi – składamy się, żeby mógł działać. Dlatego warto informować, dokąd tak naprawdę trafiają wpłacane przez nich pieniądze. Jednym z priorytetów wychowania gospodarczego w ZHP powinno więc być pokazanie drużynowym dalszego przepływu składek
Składka buduje także podświadomą więź pomiędzy członkami a ich organizacją. Gdy płacimy za coś, w większym stopniu czujemy się z tym związani i bardziej to doceniamy, niż gdybyśmy dostawali to za darmo. Podobnie bardziej cenimy rzeczy, które trudniej było nam zdobyć, ponieważ, zgodnie z zasadami psychologii społecznej, sami utwierdzamy się w przekonaniu, że były tego warte. Warunkiem zaistnienia tego mechanizmu jest oczywiście sytuacja, gdy harcerka lub harcerz samodzielnie oszczędzają pieniądze, by wpłacić składki.
Szybko zatem dochodzimy do kolejnego aspektu wychowawczego – wyrabiania cechy oszczędności (trzeba oszczędzać, czyli np. odmówić sobie drobnej przyjemności raz w tygodniu, by zapłacić składki). Jest to szczególnie istotne w czasach wszechogarniającego nas konsumpcjonizmu. Tak często poruszane w dyskusjach o składkach materialne problemy z ich płaceniem, związane są przede wszystkim z tym, że chętniej i przyjemniej wydajemy pieniądze na słodycze/zabawki/doładowania telefoniczne/itp. niż odkładamy „na harcerstwo”. Zaoszczędzenie 10 zł miesięcznie nie powinno być dla nikogo problemem.
Kolejną cechą, która winniśmy kształtować przez składkę jest systematyczność. Zdecydowanie łatwiej jest wpłacić 10 zł miesięcznie, niż co kwartał całe 30 zł. Warto więc wprowadzać mechanizmy, które doprowadzą do comiesięcznego wpłacania pieniędzy przez naszych podopiecznych. Może to być rola skarbnika drużyny, który wymyśli i wprowadzi pewną obrzędowość.
Ostatni ważny aspekt wiąże się z tym, że dzięki opłaconej składce zapewniamy naszym członkom ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków przez całą dobę (nie tylko w działaniach harcerskich, które pokrywa macierzysty hufiec) i ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej, w przypadku gdy podczas działań harcerskich nieumyślnie wyrządzą szkodę (tę składkę opłaca Chorągiew). Nie jest to bez znaczenia i z pewnością dla rodziców naszych podopiecznych będzie to przydatna wiadomość.
Z czym mamy problem w zbieraniu składek?
– Z uświadamianiem naszych funkcyjnych, że składka (biorąc powyższe pod uwagę) jest elementem pracy wychowawczej, a nie tylko zbieraniem pieniędzy.
– Z przyjęciem do wiadomości, że składka to warunek działania ZHP, a nie tylko opłaty na wynagrodzenia zatrudnionych osób.
– Z brakiem systematyczności i brakiem metody systematycznego zbierania składek.
hm. Wieńczysław Celer
Skarbnik Chorągwi
